Όπως όλοι οι άνθρωποι θυμώνουν, το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά. Όλα τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα αλλά και χρήσιμα. Ο θυμός είναι η άμυνα ενάντια σε βαθύτερα συναισθήματα όπως ο φόβος, η απογοήτευση ζήλια και ο πόνος. Όταν αυτά τα συναισθήματα συσσωρεύονται μέσα μας, τότε αυτόματα θυμώνουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τον υπερβολικό πόνο. Έτσι αν κάτι μας απειλήσει συναισθηματικά προχωρούμε στην επίθεση, δηλαδή στον θυμό.
Τα παιδιά συνήθως θυμώνουν με τόν μικρό τους αδερφό ή με τους γονείς τους, οι οποίοι τους συμπεριφέρονται άδικα. Θυμώνουν, επίσης με την δασκάλα τους (που τους ντρόπιασε) ή με κάποιο παιδί που τους εκφόβισε. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς, που αντιμετωπίζουν τον θυμό με υγιή τρόπο, μαθαίνουν να χειρίζονται εποικοδομητικά και τον δικό τους θυμό.
Να θυμάστε ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Στόχος δεν είναι να μην βιώνουν τα παιδιά τα αρνητικά συναισθήματα ή να μην τα εκφράζουν. Στόχος είναι να τα εκφράζουν με έναν τρόπο κοινωνικά αποδεκτό.
Βάλτε όρια. Επιτρέποντας το συναίσθημα του θυμού δεν σημαίνει ότι επιτρέπονται και οι καταστροφικές πράξεις. Μπορώ να φωνάξω αλλά όχι να χτυπήσω. Όταν τα παιδιά χτυπούν τους γονείς, ουσιαστικά τους ζητούν να θέσουν όρια, έτσι ώστε να τα βοηθήσουν να συγκρατήσουν τον θυμό τους.
Δώστε τρόπους στο παιδί σας για να διαχειριστεί τον θυμό του εκείνη τη στιγμή. Μπορείτε να του προτείνετε να χτυπήσει για λίγο κάποιο μαξιλάρι. Να ζωγραφίσει τον θυμό του πάνω σε χαρτί και μετά να το σκίσει σε μικρά κομματάκια. Να ακούσει δυνατή μουσική ή να πάει μια βόλτα με το ποδήλατο. Επίσης να πάρει μια βαθιά ανάσα μετρώντας μέχρι το 4 και μετά να εκπνεύσει μετρώντας αργά μέχρι το 8.
Βοηθήστε το παιδί να αναγνωρίσει τον θυμό του,” τώρα θύμωσες”, καθώς και τα επίπεδα του θυμού π.χ. ενοχλημένος, εξοργισμένος. Τα παιδιά λειτουργούν αντανακλαστικά, χωρίς να καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Μάθετέ τα να αναγνωρίζουν τα σημάδια. “Αν ακούσεις αυτά τα σημάδια θα βοηθηθείς να ελέγξεις τον θυμό σου”(ξαναμένα μάγουλα, υψώνεται ο τόνος της φωνής, η καρδιά χτυπά δυνατά).
Παραμείνετε ψύχραιμοι. Δείξτε υπομονή και διατηρείστε τον αυτοέλεγχό σας. Ο έλεγχος των δικών σας συναισθημάτων θα αποτελέσει παράδειγμα για τα παιδιά σας. Μην παίρνετε τον θυμό προσωπικά.
Αποφύγετε την βία (σωματική ή λεκτική). Μην του φωνάζετε ,μην το τιμωρείτε(η τιμωρία φέρνει αντίθετα αποτελέσματα). Φωνάζοντας σε ένα θυμωμένο παιδί ενισχύετε αυτό που ήδη νιώθει και κάνετε τα πράγματα χειρότερα. Εάν έχετε τη συνήθεια να φωνάζετε στα παιδιά σας, τότε κι αυτά θα υιοθετήσουν αυτή τη συμπεριφορά.
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από εσάς ότι ο θυμός και τα άλλα έντονα συναισθήματα δεν είναι τελικά τόσο τρομακτικά. Άλλωστε, ούτε η μαμά και ο μπαμπάς τα φοβούνται.
Μην ενδίδετε όταν το παιδί απαιτεί μία γρήγορη λύση. “Στο σπίτι λύνουμε τα προβλήματα όταν είμαστε ήρεμοι”.
Κάντε ένα βήμα πίσω για λίγα λεπτά, αλλά ποτέ μην στέλνετε μακριά το παιδί για να ηρεμήσει μόνο του. Μένοντας κοντά του, με αυτά τα μεγάλα και τρομακτικά συναισθήματα που νιώθει, το παιδί δεν αισθάνεται μόνο του και αβοήθητο. Εάν πάλι σας διώχνει μακριά του, απομακρυνθείτε για λίγο, αλλά παραμείνετε στον ίδιο χώρο. Πείτε του ότι είστε εκεί και αναγνωρίζετε αυτό που νιώθει.
Η συμβολή ενός ειδικού κρίνεται απαραίτητη εάν το παιδί έχει μόνιμα αντιδραστική και επιθετική συμπεριφορά. Όταν χάνει συνεχώς φίλους και εμπλέκεται σε διαπροσωπικές συγκρούσεις με βίαιες εκρήξεις θυμού. Όταν εμφανίζει τάσεις αυτοτραυματισμού και η όλη του συμπεριφορά εμποδίζει τις σχολικές του επιδόσεις. Επιπλέον, όταν σκέφτεται συνεχώς την εκδίκηση και προκαλεί ζημιές σε ξένες περιουσίες. Επίσης, όταν εκφράζει επανειλημμένα μίσος για τον εαυτό του ή για κάποιον άλλον. Τέλος, όταν χτυπά ή κάνει κακό σε μικρότερα παιδιά ή ζώα.
Για τα παιδιά που έχουν δυσκολίες στη διαχείριση θυμού ή θεραπευτική παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη. Τα βοηθάει να επεξεργασθούν τα βαθύτερα συναισθήματα που κρύβονται κάτω από τον θυμό τους. Έτσι, αναπτύσσουν την ικανότητα να διαχειρίζονται κατάλληλα όλα τους τα συναισθήματα.
Προλαμβάνοντας και αντιμετωπίζοντας τον συσσωρευμένο θυμό του παιδιού σας, το βοηθάτε να γίνει ένας ισορροπημένος ενήλικας.