Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά και πρωτόγονα συναισθήματά μας. Συχνά αδυνατούμε να τον διαχειριστούμε ή δυσκολευόμαστε να τον αποδεχθούμε. Αν και δεν υπάρχει κάτι κακό στο συναίσθημα του θυμού, φαίνεται πολλές φορές να είναι προβληματικός ο τρόπος με τον οποίο το βιώνουμε και τον αντιμετωπίζουμε.
Υπάρχουν άραγε, διαφορετικοί θυμοί ή ο θυμός είναι ένας; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι ότι μπορεί να γίνει ένας σαφής διαχωρισμός σε διαφορετικούς τύπους θυμού. Χωρίς αυτό ,βέβαια, να σημαίνει ότι ο καθένας από εμάς έχει έναν και μόνο τύπο θυμού. Οι σημαντικότεροι ,λοιπόν, τύποι θυμού είναι οι ακόλουθοι:
ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Πρόκειται για τον θυμό που είναι εστιασμένος σε ένα συγκεκριμένο θέμα και συχνά σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ή κατάσταση. Με άλλα λόγια εάν σε ρωτήσει κάποιος ‘γιατί είσαι θυμωμένος;’ ή με ποιον / τι είσαι θυμωμένος;’ είσαι σε θέση να του δώσεις μία άμεση και ξεκάθαρη απάντηση.
ΜΗ ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Σε αντίθεση με τον εστιασμένο θυμό, που γνωρίζεις επακριβώς να προσδιορίσεις τα αίτια του θυμού σου, στο μη εστιασμένο θυμό γνωρίζεις ότι είσαι θυμωμένος, αλλά αδυνατείς να περιγράψεις το λόγο για τον οποίο είσαι θυμωμένος. Νοιώθεις να σε διακατέχει ένας διάχυτος θυμός, ο οποίος μπορεί να απευθύνεται προς όλους και κανέναν την ίδια στιγμή, γι’ αυτό και είναι πολύ συνηθισμένη η απάντηση του τύπου ‘Μου φταίνε όλα και τίποτα’.
ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Στην περίπτωση του συσσωρευμένου θυμού δεν εξωτερικεύεις τον θυμό σου για καιρό και αυτός φαίνεται να μαζεύεται με τέτοιο τρόπο που λειτουργεί εις βάρος σου και αθροιστικά. Ο συσσωρευμένος θυμός μπορεί να εκδηλωθεί με ένα ξαφνικό ξέσπασμα ή να σωματοποιηθεί και να εκφραστεί με ψυχοσωματική νόσο.
ΚΑΤΑΠΙEΣΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Πρόκειται για τη συνειδητή επιλογή να μην αφήσεις το θυμό σου να βγει προς τα έξω και να εκφραστεί , καθώς πιστεύεις ότι το κόστος μιας τέτοιας πράξης θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το να παραμείνεις θυμωμένος. Καταπιέζεις, λοιπόν, την ανάγκη του να εξωτερικεύσεις το θυμό σου και είτε προσποιείσαι ότι δεν είσαι θυμωμένος, είτε αποφεύγεις την επαφή σου με αυτό ή αυτόν που είσαι θυμωμένος.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Είναι ο θυμός που έχει ήδη εκφραστεί και δεν παραμένει μέσα σου. Ο εξωτερικευμένος θυμός δεν είναι απαραίτητα ένας πλήρως επεξεργασμένος θυμός, που έχει τελειώσει, αλλά το γεγονός ότι έχει εξωτερικευθεί είναι πολύ σημαντικό.
ΜΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Ο μη εξωτερικευμένος θυμός, από την άλλη, είναι ο θυμός, που δεν εκφράζεται, αλλά δεν είναι απαραίτητα καταπιεσμένος. Μπορεί προοδευτικά να γίνει συσσωρευμένος ή καταπιεσμένος και να έχει πολλές αρνητικές συνέπειες, τόσο στον ψυχισμό σου, όσο και στις σχέσεις σου με τους άλλους.
ΜΙΣΟΤΕΛΕΙΩΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Πρόκειται για τον θυμό, που έχει εκφραστεί με κάποιον τρόπο και μία συγκεκριμένη ένταση, αλλά υπάρχει και άλλη δουλειά γύρω από αυτόν. Είναι οι φορές που εξακολουθείς να έχεις την ανάγκη να εκτονώσεις περισσότερο το θυμό σου και να πεις και άλλα, παρά το γεγονός ότι μίλησες ήδη. Ο μισοτελειωμένος θυμός μπορεί να οδηγήσει σε έναν ανοιχτό λογαριασμό αν δεν κλείσει με τον κατάλληλο τρόπο.
ΑΠΩΘΗΜΕΝΟΣ ΘΥΜΟΣ. Αν και αυτός ο τύπος θυμού φαίνεται να είναι ξεχασμένος, ουσιαστικά εξακολουθεί να λειτουργεί με τρόπο που σε παιδεύει. Μπορεί να βγει στην επιφάνεια με ερεθίσματα ,που θα σου δώσουν την αφορμή να τον θυμηθείς ή μπορεί να παραμείνει για καιρό απωθημένος. Η διαφορά αυτού του θυμού από τον συσσωρευμένο είναι ότι ο απωθημένος δεν είναι συνειδητός, ενώ ο συσσωρευμένος υπάρχει στο συνειδητό.
ΞΕΣΠΑΣΜΑ. Τέλος, το ξέσπασμα ή όπως αλλιώς λέγεται η εκδραμάτιση είναι η απώλεια ελέγχου και η απουσία οποιασδήποτε λογικής επεξεργασίας. Με άλλα λόγια, λες ή κάνεις οτιδήποτε σου έρχεται στο μυαλό, χωρίς να υπολογίζεις τις συνέπειες των λόγων και των έργων σου. Συνέπειες, τόσο σε εσένα , όσο και στους άλλους. Ένα ξέσπασμα οδηγεί, πολλές φορές, σε ενοχές και γίνεται ένας φαύλος κύκλος.
Για να μπορέσει κανείς να αποκτήσει μία υγιή σχέση με τον θυμό του και να μην τρομοκρατείται στην ιδέα της εμφάνισής του θα πρέπει να περάσει από κάποια στάδια. Τα στάδια αυτά είναι:
Να αναγνωριστεί και να ονοματιστεί ο θυμός, να διερευνηθεί και να εξηγηθεί. Επιπλέον, να εκφραστεί , να αποφορτιστεί και να επαναπροσδιοριστεί ο θυμός και η στάση του ατόμου απέναντι στο θυμό. Τέλος, να βρεθεί άλλος τρόπος διαχείρισης του θυμού και να δοκιμαστεί αυτός ο τρόπος με προβολή στο μέλλον.
Τα ευτυχισμένα ζευγάρια δεν είναι αυτά που δεν βιώνουν συγκρούσεις. Είναι αυτά που έχουν μάθει να επικοινωνούν αυτό το τόσο έντονο συναίσθημα του θυμού, να μην αφήνουν άλυτα τα ζητήματα που το έχουν πυροδοτήσει, αλλά παράλληλα έχουν και τη διάθεση να επικοινωνήσουν και να αποδεχθούν τις διαφορές μεταξύ τους. Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας μπορείτε να μάθετε να διαχειριζόσαστε τον θυμό, να αποκτήσετε επίγνωση των στρεβλώσεων και των λανθασμένων εκτιμήσεων. Να δώσετε,έτσι, την ευκαιρία στον εαυτό σας να αναδομήσει τα ‘κακώς κείμενα’ και να προχωρήσετε μέσα από ένα πιο υγιές, πιο ώριμο και πιο λειτουργικό πρίσμα.
